خواص عمومی اسیدها:
مزه ی ترش دارند.
شامل هیدروژن (H) هستند که می تواند با یک فلز جایگزین شود.
با برخی فلزات مانند آهن و روی ترکیب شده گاز هیدروژن می‌دهند.
با قلیاها (بازها) واکنش نموده و املاح را تشکیل می‌دهند.( با کربنات کلسیم مثلا به صورت سنگ مرمر به شدت واکنش دارند، به طوری که کف می‌کنند و گاز کربنیک آزاد می‌نمایند.)
کلاس مجازی علوم تجربی(اولین کلاس آنلاین علوم تجربی)
دارای pH پایینی هستند.
بازها را خنثی می کنند.
رنگ برخی از مواد(شناساگر) را تغییر می دهند (کاغذ تورنسل را سرخ رنگ می‌کنند).
محلول آبی آن ها یون های پروتون آزاد میکند.
زمانی که فنل فتالئین ( یک شاخص برای تعیین اسید و باز ) در حین تیتراسیون به محلول اسیدی اضافه می شود، محلول شفاف باقی می ماند.
انواع اسیدها
1- اسیدهای معدنی که از ترکیب بعضی عناصر با هیدروژن به وجود می آیند.این اسیدها شیمیایی و صنعتی هستند و نمی توان آن ها را لمس کرد یا بو کشیدو در آزمایشگاه از ابزارها و وسایل مخصوص استفاده می شود. بعضی از اسیدهای قوی معدنی عبارتند از:
جوهرنمک (هیدروکلریک اسید)
جوهر گوگرد(سولفوریک اسید)
جوهر شوره(نیتریک اسید)
هیدروبرمیک اسید
هیدروکلریک اسید
هیدرویدیک اسید
و بعضی ازاسیدهای ضعیف معدنی عبارتند از:
هیدروبرمیک اسید
هیدرویدیک اسید
پرکلریک اسید
بوریک اسید
کربنیک اسید
کلریک اسید
هیدروفلوریک اسید
فسفریک اسید
هیدروسولفوریک اسید
نیترو اسید
فسفرو اسید
2- برخی از اسیدها توسط موجودات زنده ساخته می شوندکه به آن ها اسیدهای آلی می گویند. این اسیدها خوراکی هستند و در صورت تماس با دست آسیب زیادی وارد نمی کنند.به طور کلی تمام اسیدهای آلی اسیدی ضعیف هستند. مانند:
استیک اسید(در سرکه)
سیتریک اسید(در آناناس و مرکبات)
فرمیک اسید(در غوره ی انگور)
لاکتیک اسید(در میوه های قرمز و شیر وماست ترش)
مالئیک اسید(در سیب سبز و غوره ی انگور)
مندلیک اسید(در بادام تلخ)
تاتاریک اسید(در انگور)
گلیکولیک اسید(در نیشکر)
فولیک اسیدیا ویتامین ب9( در لوبیا و گندم)
بوتیریک اسید(در گیاه اسطوخودوس)
والریک اسید(در ریشه ی سنبل کوهی)
و...
قدرت اسیدها
اسید قوی، اسیدی است که به آسانی تجزیه شود تا یون های هیدروژن تشکیل دهد. اسید ضعیف به راحتی نمی تواند تجزیه شود؛ بنابراین نمی تواند یون های هیدروژن را به راحتی تشکیل دهد. پس عامل قدرت اسیدها تجزیه ی آسان و رها کردن یون هیدروژن است.
خواص عمومی بازها
بازها مزه ی تند و تیز و تلخ می دهند.
شامل ترکیبی از اتم های اکسیژن و هیدروژن هستند که هیدروکسیل (OH) نامیده می شوند.
اسیدها را خنثی می کنند.
رنگ شناساگرها را تغییر می دهند.( کاغذ تورنسل را آبی رنگ می‌کنند.)
با اسیدها واکنش می دهند و تولید نمک وگاز هیدروژن می کنند.(نمک ها خود از یک فلز و یک نا فلز تشکیل شده اند.)
الکترولیت هستند.
باز های معروف
مهم ترین بازها عبارتند از:
هیدروکسید سدیم ("قلیا"، NaOH)
هیدروکسید آمونیوم ("آمونیاک"، NH4 OH)
هیدروکسید کلسیم ("آهک مرده"، Ca(OH)2)
هیدروکسید پتاسیم(KOH)
هیدروکسید باریم Ba(OH)2
هیدروکسید لیتیم(LiOH)
هیدروکسید سدیم کاربردهای خانگی زیادی دارد و برای تمیز کردن لوله های ظرفشویی و فاضلاب به کار می رود.
هیچ وقت به محلول های قلیایی به طور مستقیم دست نزنید؛ زیرا چربی طبیعی پوست را حل می کند و به پوست آسیب می رساند. اگر مواد قلیایی به چشم شما برخورد کرد، با مقدار زیادی آب شستشو دهید.
قدرت بازها
مانند یک اسید قوی، باز قوی به راحتی تجزیه می شود و یون های هیدروکسید تشکیل می دهد نه هیدرونیوم. باز ضعیف نمی تواند یه راحتی تجزیه شود؛ بنابراین نمی تواند به آسانی یون های هیدروکسید تولید کند.
پس عامل قدرت بازها تجزیه ی آسان و رها کردن یون هیدروکسید است.
شناساگرهای اسید و باز
کاغذ پی اچ(PH ) ، تورنسل یا لیتموس
کاغذ پی اچ در محیط اسیدی به رنگ قرمز و در محیط خنثی به رنگ سبز و در محیط بازی به رنگ آبی در می آید.
برم تیمول آبی
یکی از شناساگرهای محیطی است. رنگ این ماده در محیط اسیدی زرد و در محیط بازی آبی است.
متیل نارنجی یا متیل اورنج
یکی از شناساگرهای محیطی است. رنگ این ماده در محیط اسیدی قرمز و در محیط بازی زرد است.
فنل فتالئین(Phenolphthalein)
فنل فتالین پودری ریزدانهٔ و سفیدرنگ است. بطور معمول بعنوان شناساگر یا معرفی برای اسید و بازها استفاده شده و PH آن از ۳ تا 7 است. در محیط اسیدی بی رنگ و در محیط بازی قرمز ارغوانی است . فنل فتالین در آب نامحلول است و اغلب در آزمایش ها، آن را با الکل رقیق می کنند. این ماده به خودی خود یک اسید ضعیف بوده و در محلول یون هیدروژن آزاد می کند.
شناساگر های خانگی
شما می توانید با استفاده از مواد معمولی که در هر خانه ای پیدا می شود وهمچنین عصاره ی میوه ویاگل وبرگ گیاهان، شناساگر خانگی درست کنید.در اینجا چند شناساگر خانگی را به شما معرفی می کنیم:
کلم بنفش
باز ها رنگ عصاره ی کلم بنفش را سبز می‌کنند و اسید ها رنگ آن را به صورتی مایل به قرمز برمی‌گردانند.
گیلاس
عصاره ی گیلاس در محیط اسیدی به رنگ قرمز می باشد اما در محیط بازی به رنگ آبی یا بنفش در می آید.
انگور ها
انگورهای قرمز یا ارغوانی درمحیط اسیدی قرمز ودر محیط بازی آبی هستند.
گلبرگ های شمعدانی
گلبرگ های شمعدانی در محیط اسیدی نارنجی متمایل به قرمز هستند ودر محیط بازی آبی می شوند.
چغندرها
یک محلول بازی قوی می تواند رنگ عصاره ی چغندر را از قرمز به ارغوانی تغییر دهد .
سیاهدانه ها
توت سیاه،تمشک سیاه ،کشمش سیاه ،در یک محیط اسیدی به رنگ قرمز هستند ودر محیط بازی به رنگ آبی یا بنفش تغییر رنگ می دهند.
زغال اخته
این میوه در PHحدود 2.8 تا 3.2 به رنگ آبی می باشد ولی اگر محیط کمی اسیدی باشد به رنگ قرمز در می آید.
پودر کاری یا زردچوبه ی هندی
کاری دارای رنگیزه نارنجی می باشد که در PH حدود 7.4 نارنجی رنگ ودر PH حدود 8.6 قرمز می باشد.
منبع : وبلاگ تفکر ششمی
عیسل